Lichamelijke verschijnselen

Motorische stoornissen

Men onderscheidt vier categorieën (Nelson & Chang 2008; Westbom et al., 2007; Himmelmann et al., 2005):

• Spastische paresen komen het meest, bij 80 tot 85% van de kinderen, voor. Spasticiteit kan een afwijkende houding, contracturen en subluxaties veroorzaken. Spastische verlamming is bij ongeveer 35% van de kinderen overwegend – of uitsluitend – beperkt tot één lichaamshelft; veel voorkomende oorzaken zijn malformaties en perinatale beroerte in een hersenhelft. Ongeveer 40% van de kinderen heeft een spastische diplegie; de benen zijn verlamd, de armen zijn meestal ook enigszins verzwakt. Bij ongeveer 6% van de CP kinderen zijn alle vier ledematen in ongeveer gelijke mate verlamd, deze kinderen hebben een spastische quadriplegie of quadriparese, ook wel tetraparese genoemd. Deze kinderen hebben ook verschijnselen van spastische parese in gelaat, mond en keel. Zuurstoftekort van het hersenweefsel tijdens of kort na de geboorte is de meest voorkomende oorzaak van quadriparese.
• Dyskinesieën komen voor bij 10 tot 15% van de kinderen. De meest voorkomende oorzaak is zuurstoftekort van het hersenweefsel tijdens of kort na de geboorte.
• Atactische syndromen komen het minst, bij ongeveer 4 tot 10% van de kinderen, voor.
• Mengvormen, vooral van quadriplegie en dyskinesie.

Een bilaterale CP kan quadriplegisch, diplegisch of dyskinetisch zijn.
De motorische stoornissen leiden tot beperkingen. De ernst van de beperkingen kan in een getal op een schaal weergegeven worden: met het Gross Motor Function Classification System (GMFCS) voor zitten en lopen en met de Manual Ability Classification System (MACS) voor de handfunctie. Beide classificatiesystemen onderscheiden vijf graden van ernst. Graad 5 is het ernstigst. Hemiparetische CP is de minst ernstige vorm en quadriplegische en dyskinetische CP zijn de ernstigste vormen (Eliasson et al., 2006; Palisano et al., 2000).

Andere lichamelijke stoornissen

De voornaamste zijn:

• Oogheelkundige stoornissen: Zowel de oogbewegingen als het gezichtsvermogen kunnen afwijken (Ghasia et al., 2008). Ongeveer 19% van de kinderen heeft ernstige visuele stoornissen (Himmelmann et al., 2006).
• Hardhorendheid: acht tot 18% van de kinderen is hardhorend. Onvoldoende gehoor is nadelig voor de ontwikkeling van taal en spraak, voor de sociale integratie en voor het leren op school.
• Taal en spraakstoornissen: ernstige taal- en spraakstoornissen doen zich voor bij de bilaterale vormen van CP. Onvoldoende taalproductie vormt vooral bij dyskinetische en bij mengvormen van CP een groot probleem. Ongeveer 20% van alle kinderen met CP is niet verstaanbaar. Een meerderheid van de kinderen met dyskinetische CP is op schoolleeftijd anartrisch (Himmelmann et al., 2007; Pennington et al., 2004)!
• Epilepsie: ongeveer 40% van de kinderen heeft epilepsie. Aanvalsvrijheid is moeilijk te bereiken.
• Secundaire verschijnselen: kwijlen, onvoldoende eten door slikstoornissen, slecht onderhouden gebit, veel oprispen, obstipatie, longontsteking door verslikken en onvoldoende ophoesten, abnormale kromming van de rug, incontinentie voor urine, vertraagd of niet leren lopen, pijn als gevolg van de motorische stoornissen, enzovoort.