Titel | Body |
---|---|
debuut | eerste manifestatie van een ziekte |
defecatie | ontlasten |
Deficiëntie | tekortschietend |
déjà-entendu | plotselinge en voorbijgaande beleving zonder objectieve grond: wat men nu hoort meent men precies zo eerder te hebben gehoord |
déjà-vu | plotselinge en voorbijgaande beleving, zonder objectieve grond: wat men nu ziet meent men precies zo eerder te hebben gezien. |
deletie | Ten aanzien van chromosomen: het ontbreken van een deel van het chromosoom |
delier | organisch psychisch syndroom met licht verlaagd bewustzijn, met verminderd cognitief functioneren, vaak met onrust, ontremming, hallucinaties, waangedachten, stoornissen in het slaap waak ritme |
delinquentie | asociaal gedrag, dat kan leiden tot justitieel ingrijpen |
demyelinisatie | |
dendriet | korte uitloper van zenuwcel die zich vaak in twee of drie takjes splitst en waarop zich synapsen bevinden. Dendrieten fungeren veelal als het receptieve deel van de zenuwcel. |
depressie | gedrukte gemoedstemming, neerslachtigheid. Meerdere oorzaken kunnen een rol spelen: genetische, andere biologische factoren, en sociale factoren. |
desintegratie | uiteenvallen, verbrokkeling |
desoriēntatie | stoornis of onvermogen tot oriēntatie in tijd of plaats of ten aanzien van personen |
diabetes mellitus | suikerziekte |
didactisch leeftijdsequivalent | Een maat voor de vordering van een leerling in de leerstof. De didactische leeftijd van een leerling is het aantal maanden onderwijs dat deze vanaf het begin van groep 3 heeft gevolgd.De DLE wordt bepaald door in een tabel op te zoeken voor welke DL de ruwe score van een leerling kenmerkend is. Het DLE concept is omstreden: zie Evers A, Resink w (2007) Het drijfzand van didactische leeftijdsequivalenten. De Psycholoog 42: 466-472 |
diëncefalon | tussenhersenen - tussen de twee grote hersenhelften - onder andere omvattend de thalamus, de hypothalamus en de derde ventrikel. Zie ENCYCLOPEDIE: Anatomie van de hersenen |
diffusion tensor imaging MRI | een MRI techniek waarmee het verloop van zenuwbanen zichtbaar kan worden gemaakt Zie Encyclopedie, Beeldvorming. |
diffuus | verspreid, zonder scherpe begrenzing |
dimeer | een uit twee eenheden bestaande chemische verbinding.
|
diplegie | beiderzijdse verlamming van de overeenkomstige lichaamsdelen, bijv. benen |
distaal | naar het einde |
DNA | desoxiribonucleic acid: desoxyribonucleïnezuur, bestaat uit een dubbele, trappenhuisachtige gewonden keten van nucleotiden. Nucleotiden bestaan uit een geraamte van suiker en fosfaat, en één van vier organische stikstofbasen: adenine, thymine, guanine en cytosine (A, T, G, C) |
DNET | Dysembryoplastische Neuro-Ectodermale Tumor. Dysembryoplatisch: embryonale misvorming. Neuro: voorvoegsel met betrekking tot zenuw. Ectoderm:buitenste kiemblad. |
domeinen van cognitie | gebieden van het cognitieve functioneren zoals aandacht, concentratie, geheugen, leren, taalfunctie |
dosis-response relatie | samenhang tussen dosis (bijvoorbeeld ingenomen hoeveelheid genotmiddelen of medicijnen) en de gevolgen (bijvoorbeeld voor het cognitief functioneren) |
drain | middel om overtollig vocht af te voeren |
drempeleffect | de hoeveelheid van een stof (medicijn, genotmiddel) of de sterkte van een prikkel moet een bepaalde waarde overschrijden voordat de stof werkzaam is dan wel opgemerkt wordt. |
drugs | psychoactieve middelen |
dubbelblind | onderzoek waarbij de onderzoeker en de onderzochten niet weten welke interventie bij welke proefpersonen wordt toegepast |
dubbeltaak | in testonderzoek bijvoorbeeld: geluiden tellen terwijl je ruimteschepen zoekt |
dura mater | Letterlijk: harde moeder. Buitenste, harde hersenvlies |
dwangstand | een onwillekeurige stand van een lichaamsdeel. Bij een dwangstand van de ogen staan beide ogen in een zelfde, bepaalde richting, zijdelings, naar boven of beneden |
dysartrie | Gestoorde spraak, wat stem of articulatie betreft, als gevolg van dysfunctie van de spraakmusculatuur. |
dyskinesie | het maken van abnormale, niet bedoelde bewegingen. |
dysmaturitas | te klein, te licht voor de leeftijd. een term die gebruikt wordt voor sommige pasgeborenen |
dysmatuur | te licht, te klein voor de zwangerschapsduur |