" (1) | A (61) | B (8) | C (50) | D (43) | E (27) | F (24) | G (19) | H (36) | I (26) | J (1) | K (10) | L (15) | M (57) | N (26) | O (21) | P (70) | Q (2) | R (15) | S (64) | T (33) | U (2) | V (28) | W (7) | X (1) | Z (9)
Titel Body
sacraal

met betrekking tot het heiligbeen (sacrum)

sarcoom

kwaadaardig gezwel van ongewone, afwijkende bindweefselcellen

SB

Spina bifida: gespleten wervelkolom, aangeboren defect van de sluiting van enkele wervelbogen, dus aan de rugzijde van de wervelkolom
aperta: zichtbaar als vliezig bultje (aperta = open)
cystica: met uitpuiling van ruggenmerg of ruggenmergvliezen (cyste = blaas)
occulta: uitwendig niet zichtbare

schooltype

In Nederland is het speciale basisonderwijs ondergebracht in vier groepen of clusters: onderwijs ten behoeve van visueel gehandicapten (cluster 1), auditief gehandicapten (cluster 2), verstandelijk en/of lichamelijk gehandicapten en langdurig zieken (cluster 3), zeer moeilijk opvoedbare en langdurig zieke kinderen zonder lichamelijke handicap (cluster 4). Sommige scholen hebben ook vervogopleidingen.

schwanncel

De schwanncellen in het perifere zenuwstelsel vormen het myeline dat veel lange zenuwuitlopers (axonen) omgeeft. Ze zijn vergelijkbaar met de cellen van de oligodendroglia in het centrale zenuwstelsel (hersenen, ruggenmerg].Friedrich Schwann was een 19de eeuwse anatoom die gewerkt heeft aan universiteiten in Leuven en Berlijn.

sclerotisch

geschrompeld, verhard

scoliose

zijdelingse verkromming van de wervelkolom

selectief

In de neuropsychologie meestal:
(1) afzonderlijke stoornis, bijvoorbeeld afasie, of
(2) mate van een stoornis niet verklaarbaar door een globalere stoornis

selectieve

Zie selectief

selectieve aandacht

in testonderzoek bijvoorbeeld: alleen aandacht geven aan ruimteschepen en niet aan de andere voorwerpen op de aangeboden plaatjes

sella turcica

Turks zadel, dwarse indeuking in het midden van het os sfenoïdale, het wiggenbeen. In het Turkse zadel bevindt zich de hypofyse. Zie ENCYCLOPEDIE, Anatomie van de hersenen, de paragraaf over Tussenhersenen en hersenstam.

semantische parafasie

vervanging van een woord door een woord met een verwante betekenis (bijv. “passer” ipv lineaal)

sensibiliteit

gevoelszin

sepsis

een ernstig ziektebeeld dat wordt veroorzaakt door micro-organismen zoals bacteriën die in de bloedbaan zijn terechtgekomen, zich daar handhaven of zelfs vermeerderen en secundair infectiehaarden kunnen doen ontstaan in andere organen.

septum

tussenschot

sfenoïd

wigvormig bot dat deel uitmaakt van de bodem van de voorste, middelste en achterste schedelgroeve

shunt

chirurgisch aangebrachte buisvormige verbinding waar liquor, bloed of voedsel kan afvloeien (zie ook Drain)

sifilis

syn = samen, philein = liefhebben; siphlos = kreupel, mismaakt.
Seksueel overdraagbare aandoening (soa) veroorzaakt door de spirocheet Treponema pallidum

single nucleotide polymorphism

op een plaats in het genoom (het gehele menselijke DNA, in volgorde) bevindt zich een ander nucleotide (een bepaalde chemische verbinding, bouwsteen van het DAN) dan gebruikelijk.

sinus

in de schedel: wijde ader die bloed uit de hersenen komend, opneemt en afvoert
- trombose: trombusvorming in een hersensinus (sinus sagittalis, transversus, cavernosus)

sociaal functioneren

handelen en reageren in verschillende omgevingen, situaties, en in samenhang daarmee, het spelen van verschillende rollen. Een sociaal vaardig kind stemt eigen doelen af op die van de ander(en). Voorwaarden zijn onder meer dat het belangen/doelen van anderen begrijpt en dat het eigen gedrag kan reguleren

sociopathie

stoornis van de persoonlijkheid die zich uit in onaangepast gedrag ten opzichte van de omgeving

somatisch

lichamelijk

somatische stamcel

een weefselspecifieke stamcel

spasme

een spierspasme of spierkramp is een onwillekeurige spiersamentrekking die pijnlijk kan zijn;
een epileptische spasme is een korte, abrupte, axiale houdingsverandering gewoonlijk met buiging van het hoofd in de nek en strekken van de ledematen gedurende minder dan 3 seconden

spasmen

Zie epileptische spasmen

spastisch

stijf

speciaal basisonderwijs

Leerlingen die onvoldoende baat hebben bij de extra zorg op de basisschool en een intensievere vorm van zorg nodig hebben, gaan naar een school voor speciaal basisonderwijs (sbo). Scholen voor speciaal basisonderwijs vallen niet onder de Wet op de Expertise Centra, maar onder de Wet op het Primair Onderwijs. Zie ook Clusters

spina bifida

gespleten wervelkolom: de bogen van enkele wervels zijn niet gesloten

stamcel

een niet gespecialiseerde voorloper cel die zich onder gunstige omstandigheden na deling tot verschillende weefselspecifieke cellen kan ontwikkelen. Zie somatische stamcel en haematopoietische stamcel transplantatie. De stamcel bij uitstek is de bevruchte eicel.

standaarddeviatie

maat voor de spreiding van waarnemingen rond het gemiddelde; 2 x de standaarddeviatie (sd) wordt vaak aangenomen als grens voor de klinische relevantie van de afwijking

stapelingsziekte

Ziekte die gekenmerkt is door ophoping van een af te breken stofwisselingsproduct, meestal door tekort aan activiteit van een enzym, ten gevolge van een genmutatie.

status epilepticus

telkens opnieuw optredende aanvallen zonder hervatting tussen de aanvallen van de normale functie van het centrale zenuwstelsel

stenose

vernauwing van een vat, buis of opening

stereotactisch

een methode waarbij gebruik gemaakt wordt van drie dimsenionale beeldvorming, bijvoorbeeld voor lokale bestraling of voor het nemen van een biopt (stukje weefsel)

stereotiep

vast, onveranderlijk